Η σιδηροδρομική διάσταση των έργων στην χώρα μας
Η ΕΡΓΑ ΟΣΕ Α.Ε. ιδρύθηκε το 1996, στο πλαίσιο της τότε συναφθείσας συμφωνίας μεταξύ των Εθνικών και Κοινοτικών Αρχών, για τη δημιουργία μιας Εταιρίας, θυγατρικής του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος (ΟΣΕ), με κατάλληλη δομή, οργάνωση και πλαίσιο λειτουργίας που να εξασφαλίζουν την άρτια διαχείριση των μεγάλων έργων σιδηροδρομικής υποδομής, που συγχρηματοδοτούνταν από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά Ταμεία.
Η Εταιρεία παρέχει τις υπηρεσίες της επί δεκαοκτώ (18) συναπτά έτη και έχει εξασφαλίσει την αναγκαία επάρκεια οργάνωσης και συστημάτων, ευρεία και εμπεριστατωμένη τεχνογνωσία, ανθρώπινο δυναμικό με συσσωρευμένη εμπειρία και υψηλή εξειδίκευση στο σιδηροδρομικό τομέα, ώστε να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά και με αξιοπιστία στην υλοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων έργων.
Κύριο αντικείμενο της ΕΡΓΟΣΕ αποτελεί η μελέτη, δημοπράτηση, κατασκευή, επίβλεψη, διοίκηση και παράδοση στον ΟΣΕ προς χρήση των συγχρηματοδοτούμενων έργων του Επενδυτικού Προγράμματος του Οργανισμού.
Βασική προτεραιότητα του τρέχοντος Επενδυτικού Προγράμματος που υλοποιεί η ΕΡΓΟΣΕ αποτελεί η ολοκλήρωση του εκσυγχρονισμού του βασικού σιδηροδρομικού άξονα Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Ειδομένη / Προμαχώνας (ΠΑΘΕ/Π).
Επενδυτικός στόχος των υλοποιούμενων επενδύσεων αποτελεί η δημιουργία ενός σιδ/κού άξονα υψηλών ταχυτήτων και αυξημένης χωρητικότητας, εξοπλισμένου με σύγχρονα συστήματα σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης, τηλεπικοινωνιών και ηλεκτροκίνησης, τα οποία θα ικανοποιούν τις απαιτήσεις της διαλειτουργικότητας των ευρωπαϊκών σιδηροδρόμων. Ο άξονας θα συνδέεται με τα βασικά εμπορευματικά κέντρα, τους κύριους λιμένες της χώρας καθώς και τους διεθνείς μεταφορικούς άξονες.
Οι επενδύσεις, τις οποίες διαχειρίζεται η ΕΡΓΟΣΕ, περιλαμβάνουν μεγάλα έργα υποδομής όπως: σήραγγες μεγάλου μήκους και υψηλών ταχυτήτων, γέφυρες με προηγμένες μεθόδους κατασκευής (προβολοδόμηση, σταδιακή προώθηση), σταθερή σιδηροδρομική επιδομή (slab track), ηλεκτρομηχανολογικά – τηλεπικοινωνιακά συστήματα τελευταίας τεχνολογίας καθώς και συστήματα ελέγχου και διαχείρισης της κυκλοφορίας, μεγάλα σιδηροδρομικά συγκροτήματα που περιλαμβάνουν σύνθετες κτιριακές εγκαταστάσεις και συγκοινωνιακούς κόμβους, εγκαταστάσεις και συστήματα για τη διευκόλυνση-εξυπηρέτηση των εμπορευματικών μεταφορικών, έργα οδοποιίας (κόμβοι, εκτροπή-αποκατάσταση παράπλευρου οδικού δικτύου), άλλα μεγάλα υδραυλικά (μεριστές) και γεωτεχνικά (ευστάθεια πρανών) έργα και έργα πρασίνου και αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος.
Στα έργα που διαχειρίζεται η εταιρεία τηρούνται όλες οι ειδικές και γενικές προδιαγραφές ασφαλείας τόσο κατά την κατασκευή όσο και για την λειτουργία τους, καθώς επίσης και οι απαιτήσεις διαλειτουργικότητας των ευρωπαϊκών σιδηροδρόμων.
Τα κυριότερα έργα που έχει ολοκληρώσει η ΕΡΓΟΣΕ και έχουν παραδοθεί σε κυκλοφορία έως σήμερα, σε όρους συνολικού φυσικού αντικειμένου είναι: 369 χλμ. νέας σιδηροδρομικής γραμμής (κατά περίπτωση μονής, διπλής ή τετραπλής) που ισοδυναμεί με 562 χλμ σε ανάπτυγμα μονής γραμμής, 120 ανισόπεδες διαβάσεις, 457 χλμ. σηματοδότησης γραμμής με τηλεδιοίκηση, 530 χλμ. ηλεκτροκίνησης, 28 χλμ. σηράγγων, 36 σιδηροδρομικούς σταθμούς/στάσεις,κ.ά. Πέραν αυτών, βρίσκονται σε προχωρημένη φάση κατασκευής σημαντικά έργα εκσυγχρονισμού του σιδηροδρομικού άξονα ΠΑΘΕ/Π, που προβλέπεται σταδιακά να ολοκληρωθούν μέχρι το 2017.
Παράλληλα, η ΕΡΓΟΣΕ, με συγχρηματοδότηση από πιστώσεις των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, εκπονεί μελέτες έργων αναβάθμισης ή/και επέκτασης του σιδ/κού δικτύου πέραν του άξονα ΠΑΘΕ/Π καθώς και σύνδεσης με τα λιμάνια, που αποτελεί τόσο εθνικό όσο και Ευρωπαϊκό στόχο, προκειμένου τα σχετικά έργα να υλοποιηθούν με πόρους της 5ης Προγραμματικής Περιόδου.
Εξάλλου, στο πλαίσιο του Ν. 3891/2010 «Αναδιοργάνωση, εξυγίανση και ανάπτυξη του Ομίλου ΟΣΕ και της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και άλλες διατάξεις για το σιδηροδρομικό τομέα», στις αρμοδιότητες της ΕΡΓΟΣΕ προστέθηκαν και αυτές της παροχής υπηρεσιών σχεδιασμού, ανάπτυξης, υποστήριξης, διαχείρισης, μελέτης, επίβλεψης και κατασκευής πάσης φύσεως έργων σε τρίτους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Μετά την εφαρμογή κατά την τελευταία πενταετία σημαντικών δράσεων εξορθολογισμού τόσο της οργανωτικής δομής και του ανθρώπινου δυναμικού της Εταιρείας όσο και του λειτουργικού της κόστους, η ΕΡΓΑ ΟΣΕ Α.Ε. έχει προσαρμοστεί πολύ ικανοποιητικά στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης και η λειτουργία της χαρακτηρίζεται από υψηλού επιπέδου δείκτες ευελιξίας, αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας (σχέση παραγόμενου έργου ως προς το λειτουργικό κόστος).
Κατά την τρέχουσα περίοδο, όσον αφορά στην υλοποίηση των έργων, οι βασικές προτεραιότητες της ΕΡΓΟΣΕ διαμορφώνονται σε δύο άξονες :
Ο πρώτος αφορά στην εντατικοποίηση των ρυθμών εκτέλεσης των υφιστάμενων συμβάσεων κατασκευής καθώς και στην επιτάχυνση της διαδικασίας δημοπράτησης και συμβασιοποίησης του υπολειπόμενου φυσικού αντικειμένου των έργων του ΕΣΠΑ 2007-2013 που θα ολοκληρωθούν στο πλαίσιο του Νέου ΕΣΠΑ 2014-2020 ως έργα «phasing», με στόχο τόσο την έγκαιρη ολοκλήρωση και παράδοση σε εκμετάλλευση των επιμέρους υλοποιούμενων επενδύσεων όσο και τη μεγιστοποίηση των σχετικών απορροφήσεων. Ο δεύτερος άξονας αφορά στην επιτάχυνση της διαδικασίας δημοπράτησης και συμβασιοποίησης μελετών που ωριμάζουν μελλοντικά έργα.
Πεπραγμένα έτους 2013
Τα αποτελέσματα της ανωτέρω επενδυτικής προσπάθειας της ΕΡΓΟΣΕ κατά το περασμένο έτος ήταν σημαντικά.
Ως κυριότερα μπορούν να αναφερθούν τα ακόλουθα :
- Παραδόθηκε στον ΟΣΕ προς χρήση η νέα σιδηροδρομική γραμμή που συνδέει το Συγκρότημα Θριασίου Πεδίου με τον Εμπορευματικό λιμένα Ν. Ικονίου στον Πειραιά, μήκους 17 χλμ. Μέσω της σύνδεσης αυτής, θα είναι δυνατόν προϊόντα που, εισάγονται στην Ελλάδα δια θαλάσσης, μέσω του λιμένα, να προωθούνται στους τελικούς προορισμούς ανά τη χώρα με τρένο – ή αντίστροφα, ελληνικά προϊόντα να διοχετεύονται με τρένο στο λιμένα Πειραιά προς εξαγωγή ή και προς προώθηση στα νησιά του Αιγαίου, συμβάλλοντας έτσι στην σημαντική αύξηση του μεταφορικού έργου του σιδηροδρόμου και παράλληλα στην ανάπτυξη των συνδυασμένων εμπορευματικών μεταφορών.
- Παραδόθηκε στον ΟΣΕ προς χρήση o δεξιός ημιδιάδρομος στο τμήμα Τρεις Γέφυρες-ΣΚΑ, μήκους 5 χλμ.
- Διευθετήθηκαν σημαντικά διαχειριστικά ζητήματα έργων υπό εξέλιξη που είχαν εμπλοκές κατά το παρελθόν, δίνοντας ιδιαίτερα μεγάλο βάρος στην επιτάχυνση των διαδικασιών, στη διαφάνεια και στην πιστή εφαρμογή της νομοθεσίας
- Συνεχίσθηκε η κατασκευή σημαντικών έργων που υλοποιεί η Εταιρεία, με κυριότερα:
• τη νέα διπλή γραμμή υψηλών ταχυτήτων στo τμήμα Τιθορέα – Λιανοκλάδι – Δομοκός της γραμμής Αθήνας-Θεσσαλονίκης και συγκεκριμένα των έργων υποδομής του τμήματος, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων σηράγγων Καλλιδρόμου και Όρθρυος
• τη νέα διπλή γραμμή υψηλών ταχυτήτων στο τμήμα Κιάτο – Ροδοδάφνη της γραμμής Αθήνας-Πάτρας και συγκεκριμένα των έργων υποδομής του τμήματος.
• την εγκατάσταση συστήματος ETCS-level 1 επί γραμμής στον άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας καθώς και συρμών.
- Συμβασιοποιήθηκαν 7 έργα, συνολικού συμβατικού αντικειμένου 778 εκ. ευρώ. εκ των οποίων τα σημαντικότερα είναι αυτά που αφορούν σε:
• υπολειπόμενες εργασίες ολοκλήρωσης υποδομής, κτιριακών εγκαταστάσεων, κατασκευή επιδομής, Η/Μ εγκαταστάσεων, σηματοδότησης, τηλεπικοινωνιών και της ηλεκτροκίνησης της νέας διπλής σιδ/κής γραμμής μεταξύ Τιθορέας και Δομοκού», συμβατικού αντικειμένου 374 εκ. ευρώ
• τη κατασκευή υποδομής της νέας διπλής σιδ/κής γραμμής στο τμήμα Ροδοδάφνη-Ψαθόπυργος, συμπεριλαμβανομένης της σήραγγας Παναγοπούλας, συμβατικού αντικειμένου 293 εκ. ευρώ
• τη κατασκευή της Β’ λειτουργικής φάσης Συγκροτήματος Θριασίου Πεδίου και του σιδ/κού σταθμού Ζεφυρίου, συμβατικού αντικειμένου 86 εκ. ευρώ
• τη σιδηροδρομική σύνδεση του νέου προβλήτα Ε/Κ λιμένα Αλεξανδρούπολης, συμβατικού αντικειμένου 3,1 εκ. ευρώ
• την ανάταξη του συστήματος ηλεκτροκίνησης-τηλεδιοίκησης της σιδ/κής γραμμής στο τμήμα Αχαρνές-Τιθορέα, συμβατικού αντικειμένου 22 εκ. ευρώ.
- Ολοκληρώθηκε η μελετητική ωρίμανση και διενεργήθηκε ο διαγωνισμός εντός του 2013 για την εργολαβία κατασκευής υπολειπόμενων έργων υποδομής, έργων επιδομής, σηματοδότησης – τηλεδιοίκησης, τηλεπικοινωνιών και Η/Μ σηράγγων στο τμήμα Κιάτο-Ροδοδάφνη , π/υ δημοπράτησης 273 εκ. ευρώ.
- Ολοκληρώθηκε η μελετητική ωρίμανση και διενεργήθηκε ο διαγωνισμός στις αρχές του 2014 για την εργολαβία ανάταξης - αναβάθμισης του συστήματος σηματοδότησης - τηλεδιοίκησης σε εντοπισμένα τμήματα του άξονα Αθήνα-Θεσσαλονίκη-Προμαχώνας», προϋπολογισμού δημοπράτησης 53 εκ. ευρώ.
- Προωθήθηκε η μελετητική ωρίμανση και η προετοιμασία τευχών δημοπράτησης με προγραμματισμό διενέργειας διαγωνισμού εντός του 2014, 10 έργων, συνολικού π/υ δημοπράτησης 469 εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα σημαντικότερα αφορούν σε:
- Κατασκευή έργων υποδομής της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής Ροδοδάφνη- Ρίο, π/υ 150 εκ. ευρώ.
- Υπολειπόμενες εργασίες ανακαίνισης Σιδηροδρομικής Γραμμής και κατασκευή Ηλεκτροκίνησης στο τμήμα Σ.Σ. Πειραιά – Σ.Σ. Αθηνών, π/υ 73 εκ. ευρώ.
- Ολοκλήρωση υπολειπομένων εργασιών υποδομής της παραλλαγής της σιδ/κής γραμμής Θεσσαλονίκης – Ειδομένης και κατασκευή σιδηροδρομικών Σταθμών στο τμήμα Πολύκαστρο – Ειδομένη, π/υ 24 εκ. ευρώ.
Στο πλαίσιο του δεύτερου άξονα προτεραιοτήτων της ΕΡΓΟΣΕ για το έτος 2013, με στόχο την μελετητική ωρίμανση των έργων της 5ης Προγραμματικής Περιόδου, υλοποιήθηκαν εντός του 2013 οι παρακάτω δράσεις:
- Συμβασιοποιήθηκαν 4 μελέτες, συνολικού προϋπολογισμού: 3,1 εκ. ευρώ.
- Δημοπρατήθηκαν 2 μελέτες, συνολικού προϋπολογισμού δημοπράτησης 3,55 εκ. ευρώ.
Όσον αφορά στις απαλλοτριώσεις που απαιτούνται για την κατασκευή των σιδηροδρομικών έργων, είχε διαπιστωθεί ότι, κατά το παρελθόν, σε εφαρμογή και υλοποίηση των δικαστικών αποφάσεων κατεβλήθησαν στους δικαιούχους αποζημιώσεις που σε πολλές περιπτώσεις ήταν ιδιαίτερα αυξημένες, σε σχέση με τις πραγματικές-εμπορικές τιμές, που είχαν τα ακίνητα κατά την περίοδο εκδίκασης των υποθέσεων για τον καθορισμό της προσωρινής ή της οριστικής τιμής μονάδος ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων.
Για την αντιμετώπιση του θέματος, η ΕΡΓΟΣΕ κατά το 2013 έδωσε μεγάλη έμφαση στην οργάνωση του αρμόδιου τμήματος και την αναβάθμιση της παρουσίας της, ειδικότερα κατά την εκδίκαση των υποθέσεων αυτών ενώπιον των δικαστηρίων. Συγκεκριμένα, εκτός από την στελέχωση του εν λόγω τμήματος με κατάλληλα καταρτισμένους μηχανικούς και τη συνεργασία με εξωτερικούς μελετητές σε θέματα φωτοερμηνείας και σύνταξης τεχνικών εκθέσεων από αεροφωτογραφίες, προχώρησε και στη συνεργασία με νομικό σύμβουλο καθώς και με ανεξάρτητο πιστοποιημένο εκτιμητή, ο οποίος συντάσσει εκθέσεις εκτίμησης της αξίας των προς απαλλοτρίωση εκτάσεων.
Με τον τρόπο αυτό, διασφαλίζεται πλέον ρεαλιστική προσέγγιση της πραγματικής αξίας των ακινήτων κατά το στάδιο της εκδίκασης των υποθέσεων στα αρμόδια δικαστήρια, με τελικό στόχο τον εξορθολογισμό και τη μείωση των δαπανών των απαλλοτριώσεων.
Την ίδια στιγμή, η πρόσφατη τροπολογία του υπουργείου Ανάπτυξης για είσπραξη επιστροφών από απαλλοτριώσεις μέσω της εφορίας, έθεσε τη βάση για τη βελτίωση των εσόδων του κράτους και του συνολικού κόστους των έργων που διαχειρίζεται η εταιρεία, μιας και από χρόνια η ΕΡΓΟΣΕ διεκδικούσε την επιστροφή χρημάτων από υπέρογκες αποζημιώσεις με βάση σχετικές δικαστικές αποφάσεις.
Επιπροσθέτως η ΕΡΓΟΣΕ, αποδεικνύοντας την περιβαλλοντική της ευαισθησία, προέβη το 2013 σε διαγωνισμό για την πώληση σε τρίτους – προς μεταφύτευση σε άλλους χώρους – αιωνόβιων φυτών σε υπό απαλλοτρίωση εκτάσεις για τις ανάγκες των έργων της και η προσπάθεια αυτή θα συνεχισθεί και σε άλλες περιπτώσεις.
Αξίζει να αναφερθεί ότι, στην έκθεση του 2013 της Grant Thornton σχετικά με την ανταπόκριση της ΕΡΓΟΣΕ στις συνθήκες της κρίσης αναφέρεται μεταξύ άλλων:
- Τα μεγέθη του ισολογισμού εμφανίζονται εξαιρετικά ισορροπημένα και καταδεικνύουν χρηματοοικονομική σταθερότητα
- Η προσαρμογή στη μείωση του κύκλου εργασιών γίνεται ομαλά χωρίς σημαντικούς κινδύνους για απώλειες στο ενεργητικό της εταιρίας
- Η εταιρεία προσαρμόστηκε άριστα στις συνθήκες της κρίσης και τη μείωση του κύκλου εργασιών, μείωσε αναλογικά το κόστος παραγωγής της αλλά και τα γενικά έξοδα
- Το επίπεδο οργάνωσης και λογιστικής λειτουργίας είναι αντάξιο με τις καλύτερα οργανωμένες εταιρείες του ιδιωτικού τομέα
- Η λειτουργία της εταιρείας είναι απίθανο να μπορούσε να εκτελεστεί τόσο αποδοτικά με μικρότερο κόστος με άλλον τρόπο, ακόμη κι αν ανατίθετο σε σοβαρή ιδιωτική εταιρεία.
- Η εκτέλεση του έργου από την ΕΡΓΟΣΕ αποτελεί μια ευέλικτη και αποτελεσματική επιλογή σε σύγκριση με την εκτέλεση του ίδιου έργου από έναν άλλο Οργανισμό.
Το όραμα της εταιρίας είναι να καθιερωθεί σε εθνικό επίπεδο, ως η κορυφαία εταιρεία διοίκησης και διαχείρισης σιδηροδρομικών έργων, καθώς και να εξελιχθεί πέραν του ομίλου ΟΣΕ, σε ανταγωνιστικό επιχειρηματικό εταίρο στον τομέα της διοίκησης και διαχείρισης κατασκευαστικών έργων, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Κωνσταντίνος Σπηλιόπουλος
Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος ΕΡΓΟΣΕ
ypodomes.com
