Παρασκευή 30 Αυγούστου 2013

Σιδηρόδρομος: Ποια έργα έχουν μπει στις... ράγες

Της Μάρως Τσαντήλα
Η αναβάθμιση των σιδηροδρομικών υποδομών και τα έργα που θα σημάνουν το πέρασμα σε μια νέα εποχή για τις μεταφορές στη χώρα μας. Πώς θα ολοκληρωθούν οι άξονες. Ποιες παρεμβάσεις βρίσκονται στα σκαριά.


Σειρά σημαντικών έργων στο σιδηρόδρομο βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη στο βασικό σιδηροδρομικό άξονα Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη και η ολοκλήρωσή τους θα σημάνει το πέρασμα σε μια νέα εποχή για τις σιδηροδρομικές μεταφορές στη χώρα μας.
Με νέα διπλή σιδηροδρομική γραμμή σε όλο το μήκος του άξονα οι σιδηροδρομικές μεταφορές, εμπορευματικές και επιβατικές, θα σταματήσουν να αποτελούν τον φτωχό συγγενή του συστήματος μεταφορών στην Ελλάδα καιθα αναβαθμιστούν σε πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως συμβαίνει στις προηγμένες χώρες. Αλλωστε, παρά τα έργα που έχουν γίνει επί δεκαετίες ακόμη υπολείπεται σημαντικό αντικείμενο εργασιών πριν ο άξονας ολοκληρωθεί λειτουργικά.
Σήμερα ένα μέρος της διαδρομής είναι διπλή ηλεκτροκινούμενη γραμμή, ενώ ένα άλλο σημαντικό μέρος είναι μονή γραμμή στην οποία μπορούν να κινηθούν μόνο ντιζελοκίνητοι συρμοί. Οι ιδιαιτερότητες αυτές στο δίκτυο δυσκολεύουν ιδιαίτερα την ανάπτυξη των σιδηροδρομικών μεταφορών σε μια εποχή που υπάρχει αυξημένη ζήτηση.
Μέσα στο Σεπτέμβριο η υπογραφή για το έργο σκούπα Τιθορέα – Δομοκός
Τον επόμενο μήνα αναμένεται ότι θα προχωρήσει η υπογραφή της σύμβασης για το έργο της μεγάλης εργολαβίας - σκούπα της ΕΡΓΟΣΕ στο τμήμα Τιθορέα – Δομοκός με το οποίο πρόκειται να ολοκληρωθεί ο σιδηροδρομικός διάδρομος που συνδέει Αθήνα και Θεσσαλονίκη.
Το έργο περιλαμβάνει το σύνολο των εργασιών που δεν υλοποιήθηκαν από τις έξι εργολαβίες που έγιναν στο τμήμα αυτό τα τελευταία χρόνια, ενώ πρόκειται να γίνει η εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης και σηματοδότησης. Ο προϋπολογισμός ανέρχεται σε 415 εκατ. ευρώ και η διάρκεια των εργασιών έχει οριστεί σε 36 μήνες από την υπογραφή της σύμβασης. Προσωρινός μειοδότης του έργου, με έκπτωση 8,5% έχει αναδειχθεί η κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ - J&P ΑΒΑΞ - TΕΡΝΑ.
Σήμερα η έλλειψη ηλεκτροκίνησης στο σύνολο της γραμμής Αθηνών -Θεσσαλονίκης προκαλεί σοβαρό πρόβλημα στην κίνηση των συρμών, καθώς στο τμήμα έως τον Δομοκό κινούνται ντιζελοκίνητες μηχανές και στο υπόλοιπο τμήμα, έως τη Θεσσαλονίκη, ηλεκτροκίνητες.
Τα έργα που εκτελούνται στο τμήμα Τιθορέα-Δομοκός σε συνολικό μήκος 106 χιλιομέτρωνπεριλαμβάνουν την κατασκευή νέας διπλής γραμμής υψηλών ταχυτήτων με σηματοδότηση, τηλεδιοίκηση, τηλεπικοινωνίες και ηλεκτροκίνηση, η οποία θα αντικαταστήσει την υφιστάμενη μονή γραμμή, φτωχών γεωμετρικών χαρακτηριστικών, μήκους 122 χιλιομέτρων. Η υλοποίηση των έργων που απομένουν στο τμήμα Τιθορέα – Δομοκός θα επιτρέψει την ανάπτυξη υψηλών ταχυτήτων από τα τρένα, ενώ εκτιμάται ότι η διαδρομή μεταξύ Αθήνας – Θεσσαλονίκης θα καλύπτεται σε 3 ώρες και 15 λεπτά.
Φουλ γκάζι για τη σήραγγα της Όθρυς
Τμήματα του συγκεκριμένου τμήματος του σιδηροδρομικού άξονα είναι η η δίδυμη σήραγγα Καλλιδρόμου, μήκους 9 χλμ. περίπου ανά κλάδο, η διάνοιξη της οποίας είχε ξεκινήσει το 1997 και ολοκληρώθηκε τον περασμένο Μάιο.
Επίσης σε εξέλιξη βρίσκεται η διάνοιξη της δίδυμης σήραγγας Όθρυος, μήκους 6,3 χλμ. ανά κλάδο, με σύμβαση οικονομικού αντικειμένου 207 εκατ. ευρώ που ξεκίνησε το 2007. Η ολοκλήρωση και η παράδοση στην κυκλοφορία της συγκεκριμένης σήραγγας θα έχει ως αποτέλεσμα να συντομευθεί η διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη κατά 30 λεπτά.
Τα έργα στη σήραγγα του όρους Όθρυς είχαν διακοπεί το προηγούμενο διάστημα λόγω δικαστικής εμπλοκής, ωστόσο μετά το ξεκαθάρισμα της υπόθεσης ξεκίνησαν εκ νέου και από την διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην ταχύτατη προώθησή τους, ώστε το έργο να ολοκληρωθεί εγκαίρως χωρίς να υπάρξουν καθυστερήσεις. Το έργο αναμένεται να είναι έτοιμο στο τέλος της επόμενης χρονιάς, καθώς σε πολύ μεγάλο ποσοστό έχει υλοποιηθεί, τόσο στο υπόγειο όσο και στο επίγειο τμήμα του, ενώ εκτιμάται ότι το επόμενο διάστημα δεν θα υπάρξουν προβλήματα στη συνέχιση των εργασιών.
Τα έργα στη γραμμή Αθήνα – Πάτρα
Το σιδηροδρομικό δίκτυο δεν εκσυγχρονίζεται μόνο προς βορά αλλά και νότια αφού σημαντικά έργα βρίσκονται σε εξέλιξη και στον άξονα Αθήνα - Πάτρα.
Πριν από περίπου δέκα μέρες έγινε η εγκατάσταση στο εργοτάξιο της Παναγοπούλας του εργολάβου που έχει αναλάβει την υλοποίηση της σήραγγας της ομώνυμης σήραγγας, ένα από τα πλέον δύσκολα τεχνικά κομμάτια του δικτύου.
Η δίδυμη σήραγγα της Παναγοπούλας, μήκους 4,5 χλμ, αποτελεί τμήμα του έργου Ροδοδάφνη-Ψαθόπυργος, μήκους 21,5 χιλιομέτρων, η σύμβαση του οποίου υπογράφτηκε πρόσφατα, με προϋπολογισμό 315 εκατομμύρια ευρώ. Η συμβατική περίοδος υλοποίησης του έργου έχει οριστεί στους 36 μήνες.
Το έργο αφορά την κατασκευή της υποδομής διπλής ηλεκτροκινούμενης γραμμής με σύγχρονο σύστημα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης χωρίς ισόπεδες διαβάσεις. Οι στάσεις που θα κατασκευαστούν είναι οι: Ροδοδάφνη, Σελιανίτικα, Καμάρες, Ψαθόπυργος, Αραχωβίτικα.
Το έργο αποτελεί τμήμα του ευρύτερου προγράμματος εκσυγχρονισμού του άξονα Αθήνας-Πάτρας και αποσκοπεί:

-Στη μείωση του χρόνου διαδρομής της γραμμής Αθήνας-Πάτρας σε 2 ώρες από 3 ώρες 25', μετά και την ολοκλήρωση των έργων έως τη Πάτρα.

-Στην επέκταση του εκσυγχρονισμού του υπάρχοντος δικτύου σε μεγάλο μήκος του, πέραν του Κιάτου, καθώς και στην εξασφάλιση της διαλειτουργικότητάς του (ενιαίο εύρος γραμμής) με το βορείως της Αθήνας σιδηροδρομικό δίκτυο.
Σύμφωνα με την διοίκηση της ΕΡΓΟΣΕ το αργότερο ως τον Οκτώβριο αναμένεται ότι θα δημοπρατηθεί το έργο σκούπα το οποίο θα καλύψει τα κενά που υπάρχουν στο τμήμα του δικτύου από το Κιάτο ως την Ροδοδάφνη. Στο τμήμα αυτό εξελίσσονταν δύο εργολαβίες της εταιρείας Μηχανική, οι οποίες, όμως, διαλύθηκαν αφήνοντας ανοικτές σημαντικές εκκρεμότητες. Παράλληλα υπολογίζεται ότι ως το τέλος του έτους θα έχουν ολοκληρωθεί και οι εργασίες για την δημοπράτηση του τμήματος από τον Ψαθόπυργο ως την Πάτρα.

Σημαντικό έργο για τις εμπορευματικές μεταφορές

Παράλληλα σε εξέλιξη βρίσκεται αυτό το διάστημα από την ΕΡΓΟΣΕ ένα σημαντικό σιδηροδρομικό έργο το οποίο δεν αφορά τις επιβατικές μεταφορές αλλά αναμένεται ότι θα δώσει σημαντική ώθηση στις εμπορευματικές σιδηροδρομικές μεταφορές από τις οποίες η χώρες φιλοδοξεί – και έχει τη δυνατότητα - να διεκδικήσει ένα σημαντικό κομμάτι σε διεθνές επίπεδο. Πρόκειται το την «Κατασκευή Β' λειτουργικής φάσης συγκροτήματος Θριασίου και κατασκευή Σ.Σ. Ζεφυρίου», ενός σημαντικού έργου που θα ενισχύσει τη θέση της χώρας μας στον χάρτη των διεθνών μεταφορών και logistics.
Ανάδοχος είναι το σχήμα Άκτωρ-Alstom Transport, που προσέφερε έκπτωση 30,59% αναλαμβάνοντας έργο με 86,19 εκατομμύρια, ενώ η συμβατική περίοδος κατασκευής έχει οριστεί στους 36 μήνες. Το έργο χρηματοδοτείται από τα ΠΕΠ Αττικής στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007 – 2013.
Η συγκεκριμένη σύμβαση ολοκληρώνει τα έργα επιδομής των σιδηροδρομικών γραμμών εντός του συγκροτήματος του Θριάσιου, τα έργα σηματοδότησης, τηλεδιοίκησης και ηλεκτροκίνησης του συνόλου των γραμμών που κατασκευάζονται στο πλαίσιο τόσο της Α' όσο και της Β' λειτουργικής φάσης, τις γερανογέφυρες και τον μηχανολογικό εξοπλισμό, καθώς και την κατασκευή των κτιριακών έργων που είναι αναγκαία για τη διεκπεραίωση των λειτουργιών του συγκροτήματος. Επίσης, περιλαμβάνει και την κατασκευή του Σταθμού Ζεφυρίου, που εντάσσεται στη νέα διπλή γραμμή Αθηνών-Κορίνθου.
Η υλοποίηση του έργου θα αναβαθμίσει σημαντικά τις εμπορευματικές μεταφορές επιτρέποντας την αποτελεσματικότερη εκμετάλλευση της σύνδεσης του λιμανιού του Πειραιά με το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Τα σιδηροδρομικά είναι τα μόνα μεγάλα έργα που εκτελούνται στην Ελλάδα
Τα σιδηροδρομικά έργα αποτελούν, όπως ανέφερε πρόσφατα ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ Κώστας Σπηλιόπουλος, τα μοναδικά μεγάλα έργα της χώρας που βρίσκονται σε εξέλιξη, εξαιρουμένων, βεβαίως των οδικών αξόνων που κατασκευάζονται με συμβάσεις παραχώρησης και οι οποίοι αντιμετωπίζουν τα δικά τους προβλήματα. Στον σιδηροδρομικό άξονα Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη,συνολικού μήκους 710 χλμ υλοποιείται σταδιακά διπλή ηλεκτροκινούμενη σιδηροδρομική γραμμή ως εξής:
-Τα 489 χλμ. -το 69,5%- έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Υπολείπεται η εκτέλεση εργασιών ανάταξης της σηματοδότησης και της ηλεκτροκίνησης εντοπισμένων τμημάτων που έχουν υποστεί σημαντικές δολιοφθορές, βανδαλισμούς και βλάβες.

-Τα 180 χλμ. -ποσοστό 25%- βρίσκονται σε προχωρημένη φάση κατασκευής. Σημειώνεται ότι τα τμήματα αυτά είναι τα πλέον δυσχερή τμήματα του άξονα, καθώς διέρχονται από εδάφη με έντονο γεωγραφικό ανάγλυφο, που απαιτούν την κατασκευή μεγάλου μήκους σηράγγων και σιδηροδρομικών γεφυρών.
-Τα 28 χλμ. -το 4%- βρίσκονται σε φάση έναρξης εκτέλεσης ή δημοπράτησης των βασικών έργων υποδομής.
-Τα 11 χλμ. -ποσοστό 1,5%- βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού

Τα σχέδια για τα έργα του μέλλοντος
Τα σχέδια της ΕΡΓΟΣΕ όμως δεν σταματούν στα έργα που εκτελούνται ήδη ή πρόκειται να ξεκινήσουν άμεσα. Η εταιρεία, η οποία εκμεταλλευόμενη την πολύ μεγάλη εμπειρία που έχει αποκτήσει στα έργα του ελληνικού σιδηροδρόμου ανοίγει τα «φτερά» της συμμετέχοντας σε διαγωνισμούς για έργα στο εξωτερικό,προετοιμάζει με μελέτες την επόμενη γενιά έργων που θα ολοκληρώσει τις κρίσιμες σιδηροδρομικές υποδομές προσφέροντας σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα σε επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές με τρένο.
Πρόκειται για έργα τα οποία αναμένεται να ενταχθούν στην επόμενη προγραμματική περίοδο. Συγκεκριμένα το επόμενο διάστημα αναμένεται η δημοπράτηση των εξής μελετών:
-Μελέτη για την υπογειοποίηση του σιδηροδρομικού διαδρόμου στο τμήμα Τρεις Γέφυρες – Σεπόλια μεκόστος 2,5 εκατομμύρια ευρώ.

-Μελέτη για εντοπισμένες παρεμβάσεις στα τμήματα ΣΚΑ – Τιθορέα και Δομοκός – Λάρισα, με κόστος 2 εκατομμύρια ευρώ.
-Μελέτη για την κατασκευή νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής για τη σύνδεση του Σιδηροδρομικού Κέντρου Αχαρνών (ΣΚΑ) με την κύρια γραμμή του ΟΣΕ προς Β. Ελλάδα με παράκαμψη του Δήμου Αχαρνών, με κόστος 730.000 ευρώ.
-Μελέτη για κανονικοποίηση και αναβάθμιση γραμμής Αλφειός – Κυπαρισσία – Καλαμάτα, με κόστος 2 εκατομμύρια ευρώ.
-Μελέτη για την δεύτερη φάση κανονικοποίησης και αναβάθμισης δικτύου στο τμήμα Πάτρα – Καβάσιλα, με κόστος 3 εκατομμύρια ευρώ.
-Μελέτη για την κανονικοποίηση και αναβάθμιση του δικτύου στο τμήμα Καβάσιλα – Ολυμπία, με κόστος δύο εκατομμύρια ευρώ.
-Τεχνικές μελέτες για την ανάπτυξη σιδηροδρομικού άξονα του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης με τη γραμμή Θεσσαλονίκη – Στρυμώνας – Προμαχώνας, με κόστος 2 εκατομμύρια ευρώ.